Rớt đại học cũng làm được Digital Marketing

Tham gia trong chuỗi sự kiện Con Đường Trở Thành Chuyên Gia Digital Marketing do DMA tổ chức, anh Phúc Long – Digital Marketing Director của ngân hàng Hàng Hải Việt Nam MSB đã chia sẻ 1 chủ đề thú vị: Rớt Đại Học Cũng Làm Được Digital Marketing.

Khi rớt đại học vì chỉ được 12.5 điểm, thời điểm đấy anh không có ai định hướng, “digital marketing” là 1 cái gì đó chưa hề tồn tại ở Việt Nam. Được sự động viên của gia đình, anh “vào đại” Cao Đẳng Công Nghiệp TP.HCM, học IT phần mềm chỉ vì may vớt vát đủ điểm, thôi thì học IT vì “thấy cũng hot” và cho có cái bằng.

Về marketing thì anh không hề được học, có kiến thức nền tảng gì. Cũng chưa bao giờ nghĩ mình sẽ đi làm quảng cáo.

 

11 năm nỗ lực, đi từ số 0

11 năm nỗ lực không ngừng

Cơ duyên khi đang sinh viên năm 2, bạn anh giới thiệu 1 việc làm cộng tác viên online. Anh nhận làm vì sẵn trống thời gian và cũng quen thuộc Internet. Công việc là cùng các bạn CTV khác chia sẻ thông tin khóa học tiếng Anh đến đối tượng phụ huynh/học sinh có nhu cầu.

Bất ngờ hơn 1 tháng sau, chị trưởng phòng Marketing hỏi anh giúp chị ấy quản lý team CTV vì chắc thấy anh làm cũng có tâm lẫn nhiệt tình. Anh nhận lời và đấy cũng là lần đầu tiên anh phụ trách một nhóm gần 20 bạn. Mình chẳng biết leadership hay chuyên môn online marketing gì, chỉ đơn giản là cố làm tốt đồng thời giúp các bạn khác cũng làm được như mình.

Đấy là cách anh “vào đời bằng lối nhỏ”. Theo thời gian, anh nỗ lực ở nhiều vị trí, công ty khác nhau từ bé đến lớn dần, rèn luyện ở cả client lẫn agency, thử thách digital marketing ở nhiều lĩnh vực khác nhau…

Nhưng đó chỉ mới là cố 9-10 tiếng mỗi ngày tại công ty như mọi người. Phần chìm không ai thấy là anh dành trọn thời gian còn lại mỗi ngày để thử làm nhiều ý tưởng mình nghĩ ra. Đương nhiên liên tục thất bại, “toang” từ những ý tưởng non nớt, mộng mơ nhất. Mỗi dự án đều đánh đổi bằng cả năm tháng – thời gian tuổi trẻ của mình lẫn bạn bè cùng tham gia.

Nhưng “cần cù bù siêng năng”, chính nhờ những dự án đấy anh mới đào rất sâu, tìm tòi, học thêm nhiều cái mới, tự bổ túc cho mình về cả digital, marketing lẫn business mà chắc chắn anh sẽ không biết hết nếu chỉ làm 8 tiếng tại công ty. Nó đồng thời giúp ngược lại cho công việc hàng ngày của anh rất nhiều, khiến anh bắt kịp thậm chí đi nhanh hơn người khác mặc dù xuất phát điểm và lợi thế của anh gần như bằng 0.

11 năm đi làm, anh chưa nghỉ ngơi 1 ngày nào (trừ lúc bệnh).

 

Lời khuyên #1:

Hãy làm thêm những dự án, ý tưởng cá nhân, nó sẽ cho bạn rất nhiều cả kiến thức, kinh nghiệm lẫn tiền bạc lâu dài.

 

T Shaped I Shaped Marketer

t shaped marketer i shaped marketer

I Shaped Marketer tức 1 người marketing cần học hỏi, phát triển theo cả 3 hướng:

  1. Chiều ngang ở trên: biết rộng nhiều hard skills giúp bạn làm “được việc”. Để lên cao hơn thì ngoài những hard skill chuyên về digital marketing, bạn cần có những kiến thức nền tảng, tổng quát về marketing, business. Nếu chỉ biết về channel, tool, tip, trick… thì bạn sẽ chỉ ở mức thực thi.
  2. Chiều dọc chuyên sâu: hãy thật sự siêu giỏi tối thiểu ở 1 mảng digital marketing nào đấy. Hãy xem đây là 1 trong những năng lực cốt lõi, mạnh nhất của mình để cạnh tranh với bất kì người nào khác. Khi đã rất tự tin giỏi về 1 ngách, bạn có thể mở rộng ra thêm 1 ngách khác. (Như anh thì thế mạnh của anh là performance marketing).
  3. Chiều ngang ở dưới: là những soft skills hỗ trợ bạn trong công việc. Đừng bao giờ quên rằng ngoài kiến thức chuyên môn, bạn còn cần phải rèn luyện những kỹ năng này. Đây là vấn đề rất cơ bản mà nhiều marketer không nhận ra, chỉ tập trung vào trau dồi chuyên môn theo mô hình T Shaped cũ.

Nếu chưa biết mình hợp với hướng nào để đào sâu thì phải làm sao?

 

Lời khuyên #2:

Hãy chậm lại 1 chút và tìm hiểu xem có bao nhiêu hướng chính trong digital marketing, mỗi hướng làm gì, có đặc điểm gì, yêu cầu ra sao… Sau đó hãy thử đào sâu 1 ngách mà bạn thấy hợp nhất. Nếu chưa thấy hợp hướng hiện tại thì có thể đổi qua tìm hiểu ngách khác.

Đừng thiển cận nghĩ rằng digital marketing chỉ có chạy ads, tăng đơn, làm SEO… Tham khảo những hướng sự nghiệp chính trong ngành digital marketing.

 

Học bài bản, làm bền vững

Tại sao marketer cần chạy quảng cáo giỏi hoặc tối thiểu biết rõ để quản lý tốt? Vì đấy là 1 trong những cách giúp tăng trưởng nhanh cả về Brand lẫn Sale.

Với anh, nếu đã xác định theo sự nghiệp digital marketing lâu dài thì hãy:

  • Học bài bản: học cách chạy quảng cáo Facebook trực tiếp từ Facebook Blueprint; cách quảng cáo trên Google từ Skillshop; hoặc tùy nền tảng/kênh marketing bạn dùng thì đều có tài liệu hướng dẫn chính thống, ví dụ SEO, Mailchimp, Salesforce, Google Design, Apple Design,… Nếu học theo cách “mì ăn liền” các tip, trick, bài viết/khóa học hướng dẫn nhanh… thì sẽ không đầy đủ, không hiểu rõ cốt lõi, từ đó bị hổng. Kinh nghiệm/chỉ dẫn của người khác chưa chắc là lựa chọn phù hợp nhất cho vấn đề của bạn.
  • Làm bền vững: Hãy vừa học vừa thực hành những điểm đã học được trên chính nền tảng/công cụ đấy. Chỉ nên xem những cách làm chộp giựt, chiêu trò là 1 trong nhiều cách thực thi, để biết thêm thay vì dựa vào nó.

chứng chỉ facebook google ad

Thi lấy chứng chỉ Facebook, Google, Salesforce Marketer,… vừa giúp bạn hiểu rõ cái mình học, vừa tự tin có tấm bằng.

 

Lời khuyên #3:

Hãy học thật chắc, làm thật kỹ những gì bạn đang làm hiện tại. Càng lên cao bạn càng cần học nhiều thứ khó hơn. Nếu gốc không vững thì về sau bạn càng dễ bị hổng và không có thời gian lẫn cơ hội để quay lại.

Tham khảo những chỗ học digital marketing tốt.

 

Digital Marketing = Digital + Marketing

muốn giỏi digital thì cần học marketing

Việc chạy ads, gửi email, post bài fanpage, SEO, kéo traffic, tăng đơn, booking KOL/banner, … chỉ là phần ngọn thực thi. 1 người tối ưu quảng cáo xuất sắc 10/10 mà sai business/marketing strategy từ đầu thì cũng không đi xa được.

Hoặc khi phỏng vấn, nếu line manager không tối thiểu giải thích được cho bạn 1 cách mạch lạc marketing strategy của công ty là gì thì hãy cân nhắc lại ý định tham gia vào Team/Công ty đấy.

 

Lời khuyên #4:

Muốn giỏi Digital phải giỏi cả Marketing. Muốn giỏi Marketing/Bussiness thì có thể tự học bằng các nguồn bên dưới.

 

Lời khuyên cũ rích: Hãy đọc sách!

Hãy đọc thật nhiều sách về marketing, mind set, business… Sách đã giúp anh “bổ túc” rất nhiều những điều anh không được học từ trường đại học.

1 trong 2 thứ mà nếu được quay lại anh sẽ cố gắng tốt hơn nữa, đó là đọc nhiều sách hơn.

Nhưng làm sao biết cuốn nào tốt, hay để đọc?

 

Lời khuyên #5:

Cứ đọc nhiều rồi bạn sẽ biết, lần ra cuốn nào hay/dở. Học từ người có kinh nghiệm, từ sếp, từ trường lớp thì vẫn có thể sai/thiếu, nhưng học từ top 50 thinker xuất chúng nhất thế giới được xếp hạng 2 năm 1 lần thì chắc chắn khó sai:

top 50 thinkers

Ví dụ 2009 khi Steve Jobs còn sống, ông ấy xếp #4. Tỷ phú Bill Gates và Richard Branson mới chỉ xếp #7 và #8.

Giáo sư marketing nổi tiếng thế giới; “cha đẻ” của marketing hiện đại, được xem là huyền thoại duy nhất về marketing, ông tổ của tiếp thị hiện đại thế giới, một trong bốn “Nhà quản trị vĩ đại nhất mọi thời đại” cùng với Peter DruckerJack Welch và Bill Gates (theo bình chọn của Financial Times) là Philip Kotler cũng chỉ mới xếp #9 năm 2009.

Vậy thì chúng ta lạc hậu đến mức nào khi chưa bao giờ biết những người top đầu khác trong danh sách từ cách đây 10 năm, hoặc những người vừa được xếp loại 2019…? => Hãy tìm sách của họ trên Amazon! Cũng sẽ có vài cuốn đã được dịch sang tiếng Việt. Hoặc đọc luôn tiếng Anh.

 

Đi từ số 0

Anh quan sát thấy những bạn trẻ chưa có kiến thức, không được học trường lớp chính quy, kinh nghiệm bằng không hoặc trái ngành thì thường có 1 cái hơn những người khác: đó là sự cầu thị.

 

Lời khuyên #6:

Đừng trả lời phỏng vấn rằng “em thích digital marketing nhưng chưa có kinh nghiệm.” Bạn có thể tham gia vào ngành digital marketing bằng rất nhiều cách dễ khác nhau

 

  • Xin làm cộng tác viên bán thời gian, góp sức và thời gian tại các cộng đồng digital marketing lớn tại Việt Nam như DMA, UAN. Đổi lại bạn có cơ hội học hỏi, làm quen, biết lên rất nhiều.
  • Chỉ cần bạn có 1 thẻ thanh toán quốc tế và 1-200 ngàn đồng trong tài khoản là đã có thể tự tập chạy Google Ads, Facebook Ads.
  • Tự làm 1 blog cá nhân và viết về Marketing, Digital sau đó chia sẻ đến bạn bè, cộng đồng. Nó thúc đẩy bạn phải học, nghiên cứu, hệ thống hóa hiểu biết. Ngoài ra còn giúp bạn tăng rất nhiều kỹ năng bổ ích: cách làm web, thiết kế, code, hosting, thu hút người dùng, tăng chuyển đổi…
  • Làm cộng tác viên bán thời gian viết bài, quản lý fanpage,… Người có kinh nghiệm thì nhận làm với mức 500,000đ. Bạn non kinh nghiệm thì hãy nhận mức 50,000đ. Nó không giúp bạn giàu về tiền ngay nhưng chắc chắn cho bạn nhiều kinh nghiệm, cơ hội để lên những nấc cao hơn về sau.

 

Đến $5,000+

Thực tế không thiếu công ty trả lương đến $5,000 cho các vị trí digital marketing director, head, manager. Thậm chí vẫn còn có thể cao hơn.

Đây là JD trong 2019 của 1 công ty Việt Nam sẵn sàng trả mức $5,000 cho người Việt Nam:

Anh biết cách để đạt mức cao như vậy:

Ví dụ lương 1 bạn sinh viên ra trường là 10,000,000đ/tháng. Trung bình mỗi lần đổi việc, bạn có cơ hội tăng ~20% mức lương. Vậy sau 5 năm đi làm thì lương của bạn như sau:

  Lương/tháng Mức tăng
Ví dụ lương hiện tại 10,000,000 đ  
Năm 2 12,000,000 đ 120%
Năm 3 14,400,000 đ 120%
Năm 4 17,280,000 đ 120%
Năm 5 20,736,000 đ 120%

Thực tế nếu bạn tăng được 20% liên tục mỗi năm đã là rất giỏi vì không nhiều người làm được điều đó. Nhưng so với vật giá thì không thấm là bao. => Cần phải tăng nhiều hơn 20% mỗi việc làm mới.

mức lương digital marketer Việt Nam

Thông tin hình trên được lấy từ 1 trang tuyển dụng lớn tại Việt Nam. Có thể thấy thị trường rất vô vàn, không có mức lương cố định chung. Người có số năm kinh nghiệm nhiều lại có khi không bằng người có ít năm kinh nghiệm hơn.

 

Lời khuyên #7:

Để “bán thân” với giá cao, không bị hớ thì cần định giá được bản thân. Để định giá bản thân đúng thì tối thiểu phải biết rõ mình đáp ứng được yêu cầu của công việc như thế nào, mang lại giá trị cho công ty ra sao.

Đương nhiên những “bí thuật” phỏng vấn, deal lương, xây dựng mối quan hệ,… sẽ giúp bạn ít nhiều. Nhưng về dài hạn thì chủ yếu vẫn ở năng lực cốt lõi của bạn.

Và nếu được chọn, bạn hãy chọn làm ở những công ty có thương hiệu lớn tốt hoặc có ngân sách marketing lớn. Đến 1 lúc bạn sẽ thấy nó giúp bạn rất nhiều trong việc học lẫn phát triển sự nghiệp nhanh hơn.

 

“Bán thân” ở cả Client lẫn Agency

Hãy trải nghiệm cả 2 môi trường. Để khi làm ở phía bên này thì bạn cũng đã hiểu cái khó, đặc thù, quy trình, tính chất của bên kia.

Ví dụ khoảng thời gian làm Media Planner và về sau làm Head of Media ở phía Agency giúp anh rất nhiều thứ:

  • Tăng kiến thức, kinh nghiệm chuyên môn
  • Vì hiểu tính chất, đặc thù, vận hành phía Agency, kể cả các mối quen biết nên về khi quay lại Client, anh hợp tác, quản lý, điều phối các Agency khá thoải mái, quen thuộc, giúp công việc trôi chảy, hiệu quả.

các loại agency

Có nhiều loại agency khác nhau. Xét riêng Digital Agency thì cũng có rất nhiều ngách: Media, Social, Tech Platform,… hoặc 360, quy mô từ local, regional đến global.

 

Lời khuyên #8:

Thay vì vào Client này do thấy hay hay hoặc vô Agency kia vì bạn quen rủ, hãy nghĩ nghiêm túc về định hướng cá nhân xem có thật phù hợp, xứng đáng không. Đi làm cần nghiêm túc và chuyên nghiệp chứ đừng thoải mái, dễ dãi với bản thân.

 

Hãy tìm ra WHY của bạn

Những gì anh chia sẻ với các bạn từ đầu đến giờ đều không có gì khó, chỉ cần nỗ lực học và làm.

Nhưng bản chất con người là lười, không ai sinh ra tự nhiên siêng năng. Ai cũng muốn thành công, lương ngàn $ nhưng không nhiều người chịu miệt mài đánh đổi cả 1 khoảng thời gian dài 5-10 năm.

đi tìm why của mình

Anh may mắn đã tự tìm được WHY của mình, hiểu cốt lõi bản thân sau khoảng 4.5 năm “vật vã” tìm nó.

 

Lời khuyên quan trọng nhất #9:

Để giải quyết được mâu thuẫn trên, bạn phải hiểu được lõi bản thân mình rất rõ, tìm thấy ĐAM MÊ hoặc ĐỘNG LỰC, hoặc cả 2 để giúp bạn đi được đường dài.

  • Sáng mai tại sao bạn phải thức dậy?
  • Bạn có thể hi sinh tất cả mọi thứ vì điều gì?

 

Anh Long có hơn 10 năm trong ngành digital marketing. Hiện anh đang làm tại Ngân hàng TMCP Đại Chúng PVcomBank, phụ trách team Digital MKT và giúp ngân hàng phát triển 1 số mảng digital transformation. Tất cả thời gian trống còn lại, anh nỗ lực cùng bạn bè phát triển Paha.vn – nơi giúp digital marketer Việt Nam phát triển sự nghiệp.


hướng dẫn làm CV chuyên nghiệp, miễn phí

7 bi quyet deal luong danh rieng digital marketer