Hãy nói về các câu hỏi không phù hợp. Đáng tiếc là bạn có thể sẽ gặp những nhà tuyển dụng đặt ra những câu hỏi mà họ không nên hỏi. Nhiều nhà tuyển dụng thiếu kỹ năng phỏng vấn hoặc đơn giản là không biết cách giao tiếp chuyên nghiệp. Vấn đề là ứng viên thường rơi vào tình huống khó xử, không biết nên trả lời để giữ không khí buổi phỏng vấn suôn sẻ hay từ chối trả lời và chấp nhận sự lúng túng. Trong những trường hợp tệ nhất, bạn có thể gặp những câu hỏi dường như nhằm thu thập thông tin để phân biệt đối xử một cách không công bằng.
Hãy nhớ rằng, nhà tuyển dụng chỉ nên đặt câu hỏi liên quan đến khả năng của bạn trong công việc, chứ không phải về đời tư của bạn. Đôi khi những câu hỏi này được hỏi một cách vô tình nhằm tạo không khí trò chuyện, nhưng đôi khi chúng phản ánh định kiến của nhà tuyển dụng và có thể ảnh hưởng đến quyết định tuyển dụng một cách không công bằng. Bạn cần biết đâu là câu hỏi không phù hợp và lý do tại sao, để từ đó đưa ra quyết định nên trả lời như thế nào.
Có những quy định và luật pháp nhằm ngăn chặn sự phân biệt đối xử trong tuyển dụng dựa trên các yếu tố không liên quan đến năng lực làm việc của ứng viên. Tùy theo từng quốc gia, nhưng nhìn chung, những yếu tố này bao gồm:
Tình trạng hôn nhân (độc thân, đã kết hôn, ly hôn, v.v.)
Trách nhiệm gia đình (có con nhỏ, phải chăm sóc cha mẹ, v.v.)
Xuất thân và dân tộc
Độ tuổi
Giới tính và xu hướng tính dục
Tình trạng sức khỏe hoặc khuyết tật
Những nhà tuyển dụng được đào tạo bài bản sẽ tránh đặt câu hỏi liên quan đến các chủ đề này để không vi phạm nguyên tắc tuyển dụng công bằng. Trên thực tế, việc đặt những câu hỏi này không phải là bất hợp pháp, nhưng việc sử dụng câu trả lời để ra quyết định tuyển dụng một cách thiên vị thì có thể là vi phạm.
Dưới đây là một số câu hỏi không phù hợp mà bạn có thể gặp khi phỏng vấn cho một vị trí trong ngành Digital Marketing:
❌ “Em có gia đình chưa? Có con chưa?”
👉 Nhà tuyển dụng có thể hỏi câu này để xem bạn có thể làm việc ngoài giờ hay chịu áp lực công việc cao không. Nhưng đây là thông tin cá nhân và không liên quan trực tiếp đến năng lực làm việc của bạn.
❌ “Anh/chị thấy em còn trẻ quá, liệu có đủ kinh nghiệm để chạy ngân sách lớn không?”
👉 Câu hỏi này có thể là dấu hiệu của sự phân biệt đối xử dựa trên tuổi tác. Tuổi tác không phải là yếu tố quyết định khả năng tối ưu quảng cáo hay quản lý ngân sách. Một ứng viên trẻ hoàn toàn có thể có kỹ năng vững vàng nhờ thực hành nhiều hoặc qua các dự án thực tế.
❌ “Tên của em nghe có vẻ lạ, quê em ở đâu?”
👉 Nếu nhà tuyển dụng quan tâm đến năng lực của bạn, họ nên hỏi về kinh nghiệm tối ưu chiến dịch, triển khai CRM hay đo lường hiệu suất. Hỏi về quê quán không có giá trị trong việc đánh giá năng lực ứng viên.
❌ “Công ty cũ của em toàn nữ làm digital marketing, vậy em có thấy khó làm việc với nam giới không?”
👉 Giới tính không ảnh hưởng đến khả năng lên kế hoạch quảng cáo hay triển khai chiến dịch email marketing. Đây là một câu hỏi thiếu chuyên nghiệp.
Cách phản hồi sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của câu hỏi và ý định của người phỏng vấn. Bạn có thể cân nhắc một trong ba hướng xử lý sau:
Nếu câu hỏi có vẻ chỉ là một cách bắt chuyện không chủ đích, bạn có thể nhẹ nhàng chuyển hướng cuộc trò chuyện.
Ví dụ:
Câu hỏi: “Tên của em nghe lạ, em đến từ đâu?”
Câu trả lời: “Em đã sống và làm việc ở TP.HCM nhiều năm rồi. Nhưng quan trọng hơn, em rất hứng thú với ngành Digital Marketing, đặc biệt là mảng Performance Marketing. Không biết công ty mình đang tập trung vào kênh nào nhiều nhất ạ?”
Bằng cách này, bạn không trả lời trực tiếp mà chuyển sang chủ đề công việc.
Nếu bạn cảm thấy câu hỏi không phù hợp và có thể ảnh hưởng đến quyết định tuyển dụng một cách thiên vị, bạn có thể lịch sự từ chối trả lời.
Ví dụ:
Câu hỏi: “Em có con nhỏ không? Công việc này có lúc phải chạy deadline gấp, không biết em có đảm bảo được không?”
Câu trả lời: “Em luôn sắp xếp công việc một cách khoa học để đảm bảo tiến độ. Trước đây, em từng quản lý chiến dịch quảng cáo ngân sách lớn với deadline sát sao, và em luôn đáp ứng được yêu cầu.”
Bằng cách này, bạn không trả lời trực tiếp vào câu hỏi cá nhân nhưng vẫn thể hiện sự chuyên nghiệp.
Nếu người phỏng vấn đặt quá nhiều câu hỏi cá nhân hoặc cố tình khai thác thông tin không liên quan, đó có thể là dấu hiệu của một môi trường làm việc không chuyên nghiệp.
👉 Nếu bạn cảm thấy không thoải mái, hãy lắng nghe trực giác của mình. Nếu một công ty đánh giá ứng viên dựa trên các yếu tố cá nhân thay vì năng lực thực sự, có lẽ đây không phải là nơi lý tưởng để làm việc.
💡 Những câu hỏi không phù hợp có thể xuất hiện trong buổi phỏng vấn, nhưng cách bạn xử lý chúng sẽ thể hiện sự thông minh và chuyên nghiệp của bạn. Hãy nhớ:
Những câu hỏi không phù hợp ngày càng ít gặp hơn khi các công ty nâng cao kỹ năng tuyển dụng của nhà quản lý. Nhưng nếu bạn rơi vào tình huống đó, hãy luôn chủ động và xử lý một cách thông minh!