Nhiều nơi có thể bày cho bạn nên “đẩy cao” mức lương hiện tại bằng cách cộng thêm các khoản phúc lợi, thưởng, và phụ cấp. Chẳng hạn, nếu bạn đang nhận lương 75 triệu/tháng cộng thêm thưởng, thì bạn sẽ nói với nhà tuyển dụng (hoặc recruiter) rằng bạn đang nhận 95 triệu/tháng.
Có 1 ứng viên – tạm gọi là Nam – đã làm như vậy. Sau đó, anh ấy nhận được một offer từ một công ty lớn ở TP.HCM với mức lương 120 triệu/tháng cộng với gói hỗ trợ chuyển chỗ và các khoản thưởng.
Nam lo lắng rằng một lúc nào đó mức lương thật sự của mình sẽ bị phát hiện, và nếu sau này bị công ty sa thải vì lý do “không thành thật” thì anh ấy sẽ rơi vào tình cảnh rất khó khăn, mất luôn công việc mới.
Chúng tôi cùng tính toán. Nếu xử lý tốt, khả năng rủi ro mức lương thật bị lộ chỉ khoảng 10%. Vấn đề đặt ra là: Bạn có sẵn sàng chấp nhận rủi ro 10% rằng mọi chuyện sẽ đổ vỡ và danh tiếng bị ảnh hưởng, để đổi lấy 90% cơ hội có mức lương cao hơn 45 triệu/tháng, một công việc hấp dẫn và nhiều cơ hội phát triển không? Khung thời gian phải “sống trong lo lắng” sẽ kéo dài khoảng một năm. (Chúng tôi cho rằng, nếu sau một năm mà có ai phát hiện thì cũng chẳng ai còn quan tâm nữa, vì Nam có thể nói rằng: “Lương cơ bản của tôi là 75 triệu, nhưng tổng package vào khoảng 95 triệu.”)
Cuối cùng, Nam quyết định rằng sống trong lo âu như thế một năm là điều anh không thể chấp nhận. Thế là chúng tôi bắt đầu tìm cách xử lý vấn đề. Anh ấy gọi cho recruiter và nói:
“Em rất quan tâm tới offer này, nhưng trước khi đi xa hơn thì em muốn làm rõ một điểm. Trước hết, anh cho em hỏi: anh có nghĩ mức lương 120 triệu này là hợp lý với công việc, và với năng lực của em trong tình huống hiện tại không?”
Recruiter: “Ồ, chắc chắn rồi [bla bla].”
Nam (nghĩ thầm): “May rồi”
Nam: “Vậy thì đúng như em nghĩ. Em muốn làm rõ một hiểu nhầm trong buổi trao đổi trước. Khi anh hỏi em ‘Hiện tại em đang ở mức nào?’ thì em trả lời là 95 triệu. Anh nên biết rằng con số đó là tổng giá trị toàn bộ gói lương của em, bao gồm cả bonus dự kiến và các khoản phúc lợi. Lương cơ bản của em thực ra là 75 triệu. Nếu anh thấy việc chênh lệch này có thể gây ảnh hưởng xấu đến offer từ công ty ở TP.HCM, thì mình nên trao đổi rõ luôn từ bây giờ.”
Recruiter: “Tệ thật! Sao em lại nói vậy? Giờ anh bị kẹt với công ty kia rồi. Nghĩa là họ đang chuẩn bị tăng lương cho em tới 60%! Họ sẽ không chấp nhận đâu.” Rồi ông ấy tiếp tục xả bức xúc một lúc nữa.
FYI: đây là một recruiter kỳ cựu đến từ một công ty săn đầu người tầm cao, rất có tiếng tăm – kiểu như “IBM của ngành tuyển dụng”. Tuy nhiên, theo tôi, ông ấy đã sai khi vẫn dựa vào mức lương hiện tại để quyết định mức offer, thay vì dựa trên giá trị thị trường được hai bên thỏa thuận.
Cuối cùng, công ty đã rút lại offer. Theo tôi, không phải vì con số không hợp lý, mà vì công ty đó rất đề cao sự tin cậy tuyệt đối ở những vị trí họ tuyển. Họ không muốn bắt đầu mối quan hệ với một người đã mở đầu bằng câu chuyện “Tôi nói dối một chút”.
Kết thúc câu chuyện.
.
Nếu Nam “lì” ngay từ đầu, anh ấy có thể đã tránh được cái bẫy này. Anh có thể nói:
“Hiện tại em chưa thể tiết lộ chính xác mức thu nhập, nhưng em có thể chia sẻ rằng nó khá cao. Quan trọng hơn là giá trị mà em mang lại trong vai trò tiếp theo. Em đã nghiên cứu kỹ thị trường và thấy rằng bước tiến hợp lý tiếp theo của em là một vị trí có mức đãi ngộ từ khoảng 110 triệu đến 175 triệu/tháng. Gói đó sẽ bao gồm một mức lương cơ bản hấp dẫn và các khoản thưởng theo hiệu suất. Con số cụ thể sẽ tùy thuộc vào nhiều yếu tố như: địa điểm làm việc – nếu ở thành phố có chi phí sống cao thì em cần nhiều hơn, tiềm năng phát triển, mức độ tự chủ, tầm ảnh hưởng trong ngành, phúc lợi, các khoản hỗ trợ khác và bonus ký hợp đồng. Em nghĩ mình nên xem công việc và công ty đã, nếu phù hợp thì chuyện lương không phải là trở ngại. Anh có thể chia sẻ thêm về công ty này không?”
Câu trả lời này vừa trung thực, rõ ràng, dựa trên nghiên cứu, lại hoàn toàn tránh đề cập mức lương hiện tại. Liệu recruiter có chấp nhận câu trả lời đó không?
=> Có thể có, có thể không. Nhưng rõ ràng là đáng để thử.